Historia Warszawy

 

Miasto powstało najprawdopodobniej na przełomie XIII i XIV wieku, uzyskując lokację ok. 1300 roku, jednak nie zachował się dokument lokacyjny Warszawy. Istnieje jednak dokument powtarzający prawo lokacyjne nadane przez Janusza I Starszego nadany w 1413 świadczący że Warszawa była ważnym miastem. Wówczas na obszarze ok. 20 hektarów, uformowała się Stara Warszawa. Wiadomo również, że Warszawę założono na prawie chełmińskim, a zasadźcami była grupa majętnych kupców, których Bolesław II sprowadził najprawdopodobniej z Torunia. Do XV wieku sądem wyższym prawa chełmińskiego dla Warszawy była rada miejska Torunia. W najstarszych zachowanych księgach ławniczych dla miasta Warszawy pośród najbogatszych rodzin mieszczańskich występują nazwiska „Kazuba, Rola, Wilk, Pieniążek”, a wśród pospólstwa „Mrzygłód, Kraska, Twaróg, Sobek”, natomiast działka wójtowska jest w rękach rodziny o nazwisku „Suchopędek”, co dowodzi polskiego pochodzenia średniowiecznych mieszczan warszawskich^[10].

Nadana przez zasadźców nazwa (pierwotnie Warszowa^[11] lub Warszewa) pochodzi od rycerza z rodu Rawów (Rawiczów) o imieniu Warsz^[11] (będącego skrótem od imienia Warcisław^[), do którego należała wieś z XII lub XIII wieku, leżąca w obrębie dzisiejszego Mariensztatu. Pierwotne brzmienie nazwy Warszowa, potwierdzają również dokumenty łacińskie (w których używa się formy Varsovia, zamiast Varsavia), oraz francuskie (gdzie występuje nazwa Varsovie, nie zaś Varsavie)^[11].

Pierwsza wzmianka o Warszawie pochodzi z 23 kwietnia 1313, kiedy to miejscowość pojawiła się w tytulaturze książęcej Siemowita II^[12].

Badacz dziejów Rawiczów, Jan Wroniszewski, określa imię Warsz jako charakterystyczne dla tego rodu i powszechnie przez niego używane w wiekach średnich oraz wywodzi stąd nazwę Warszawy, w poświęconej Rawiczom monografii (Ród Rawiczów, Toruń, 1994^[13]) napisał m.in.: W 1381 r. Goworek Kurzeski, cześnik rawski i sochaczewski, za zgodą żony Katarzyny oraz synów Goworka i Bartłomieja, sprzedał za 115 kop groszy wieś Solec mieszczaninowi warszawskiemu Piotrowi. Przy dokumencie wystawionym wtedy przez Goworka znajduje się jego pieczęć z herbem Rawa. (...) Solec będący przedmiotem powyższej transakcji to pierwotnie wieś parafialna Warszawy. Fakt posiadania przez Rawiczów Solca, obok nazwy Warszawa pochodzącej od imienia Warsz, wskazuje że również te druga miejscowość należała do omawianego rodu^[13].